Tuyến tụy nằm sâu trong ổ bụng,đảm nhiệm hai vai trò chính là sản xuất enzyme tiêu hóa giúp phân giải thức ăn và tiết insulin điều hòa đường huyết.

Tiến sĩ,bác sĩ Vũ Trường Khanh,Trưởng khoa Tiêu hóa,Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội,cho biết lối sống và ăn uống kém lành mạnh có thể ảnh hưởng đến tuyến tụy,làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh như viêm tụy,tiểu đường,ung thư tuyến tụy. Bác sĩ Khanh chỉ ra một số thói quen xấu và khuyến khích mọi người thay đổi để bảo vệ sức khỏe.

Lạm dụng rượu bia

Thường xuyên uống rượu bia tác động tiêu cực đến tuyến tụy. Khi vào cơ thể,rượu bia được chuyển hóa tạo ra các gốc tự do,chất gây độc làm tổn thương mô tụy. Triệu chứng ban đầu như đau bụng dữ dội vùng thượng vị (trên rốn),lan ra sau lưng,buồn nôn,sốt. Người uống rượu bia trong thời gian dài dễ tái phát tổn thương tụy,gây xơ hóa mô tụy dẫn đến giảm tiết enzyme tụy. Lâu dần gây suy dinh dưỡng,tăng nguy cơ tiểu đường do tổn thương tế bào beta sản xuất insulin.

Uống rượu bia có thể ảnh hưởng xấu đến tuyến tụy. Ảnh: Trung Vũ

Ăn nhiều thực phẩm giàu cholesterol

Cholesterol có vai trò quan trọng trong việc sản xuất hormone,vitamin D và mật cần thiết để tiêu hóa chất béo. Ăn quá nhiều thực phẩm giàu cholesterol có thể ảnh hưởng đến chức năng tuyến tụy,nhất là người béo phì. Quá nhiều cholesterol khiến tụy tăng cường sản xuất enzyme tiêu hóa. Cholesterol dư thừa có thể kết hợp với muối mật tạo thành sỏi mật. Sỏi chặn lưu thông ống tụy,làm tắc dòng chảy của dịch tụy gây viêm tụy cấp.

Bảo vệ sức khỏe tuyến tụy bằng cách duy trì chế độ ăn uống cân bằng,giảm thực phẩm giàu cholesterol và chất béo bão hòa,đồng thời tăng cường chất xơ,rau xanh và chất béo lành mạnh như omega-3 từ cá. Người có tiền sử bệnh tụy hoặc rối loạn chuyển hóa cần kiểm soát cholesterol trong chế độ ăn nghiêm ngặt hơn. Hạn chế các món giàu cholesterol như mỡ động vật,nội tạng,lòng đỏ trứng,thực phẩm chiên rán...

Ăn nhiều đường và tinh bột

Tuyến tụy phải tiết nhiều insulin để kiểm soát đường huyết khi nạp quá nhiều đường và tinh bột tinh chế từ bánh kẹo,nước ngọt,gạo trắng. Quá trình này dễ gây tổn thương tế bào beta của tuyến tụy,dẫn đến suy giảm chức năng nội tiết,tăng nguy cơ tiểu đường và béo phì. Ăn quá nhiều đường và tinh bột tạo ra triglyceride (chất béo trung tính). Triglyceride máu tăng là nguyên nhân gây viêm tụy cấp.

Ăn uống không điều độ

Bỏ bữa sáng,nhịn ăn,ăn uống thất thường có thể làm rối loạn nhịp sản xuất enzyme và hormone tuyến tụy. Tuyến tụy liên tục tiết enzyme để tiêu hóa thức ăn. Khi nhịn đói,enzym dư thừa có thể gây tổn thương niêm mạc đường tiêu hóa,tăng nguy cơ viêm tụy.

Căng thẳng kéo dài

Căng thẳng kích thích giải phóng hormone cortisol,tăng đường huyết và áp lực lên tuyến tụy. Stress cũng có thể làm rối loạn hệ tiêu hóa,gây viêm nhiễm,ảnh hưởng đến chức năng tuyến tụy. Mỗi người nên giữ tinh thần thoải mái bằng cách tập thiền,yoga,đi bộ. Vận động góp phần duy trì cân nặng hợp lý,giảm gánh nặng cho tuyến tụy.

Hút thuốc lá

Các hóa chất độc hại trong khói thuốc như nicotine,benzopyrene và nitrosamine kích thích viêm nhiễm trong mô tụy,làm tổn thương các tế bào cinar - nơi sản xuất enzyme tiêu hóa. Nicotin ảnh hưởng đến bài tiết enzym tụy,gián đoạn quá trình tiêu hóa chất béo và protein. Người hút thuốc trong thời gian dài có thể mắc bệnh tuyến tụy cao hơn người bình thường. Người vừa hút thuốc vừa uống nhiều rượu bia có nguy cơ viêm tụy cao gấp đôi.

Khi có triệu chứng nghi ngờ viêm tụy,bác sĩ Khanh khuyên người bệnh đến các cơ sở y tế có chuyên khoa tiêu hóa để được chẩn đoán và điều trị nếu mắc bệnh.

Lục Bảo

Độc giả đặt câu hỏi về bệnh tiêu hóa tại đây để bác sĩ giải đáp