Tảng băng trôi khổng lồ dạng phẳng với nhiều vòm băng tự nhiên trôi nổi ở Nam Đại Dương. Ảnh: iStock

Theo nghiên cứu mới,xuất bản trên tạp chí Environmental Research Letters,do Đại học Melbourne và Trung tâm nghiên cứu NORCE Na Uy thực hiện,băng tan xung quanh châu Nam Cực đang tác động đến Hải lưu vòng Nam Cực (ACC),dòng hải lưu mạnh nhất thế giới,Interesting Engineering hôm 3/3 đưa tin.

Nếu lượng khí thải carbon không được kiểm soát,ACC có thể giảm tốc tới 20% vào năm 2050. Lượng nước ngọt tăng do băng tan đang làm thay đổi độ mặn và sự lưu thông trong đại dương,ảnh hưởng đến sự cân bằng cho phép các dòng hải lưu tuần hoàn.

"Đại dương cực kỳ phức tạp và cân bằng một cách tinh tế. Nếu 'động cơ' hải lưu này trục trặc,hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra bao gồm khí hậu dao động nhiều hơn,một số khu vực nhất định trở nên khắc nghiệt hơn và hiện tượng ấm lên toàn cầu tăng tốc do đại dương giảm khả năng lưu trữ carbon",Bishakhdatta Gayen,thành viên nhóm nghiên cứu,cho biết.

ACC là một nhân tố quan trọng trong chuyển động của đại dương trên thế giới,hoạt động như thành phần then chốt của "băng chuyền đại dương",chịu trách nhiệm duy trì chuyển động của nước giữa Đại Tây Dương,Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương. Hải lưu này cũng hỗ trợ điều hòa khí hậu,bao gồm phân phối nhiệt,CO2 và chất dinh dưỡng đến các bồn trũng đại dương.

ACC mạnh gấp 4 lần hải lưu Gulf Stream. Do đó,ACC chi phối đáng kể quá trình di cư của nhiều loài ở đại dương. Với sự suy yếu hiện tại,có nguy cơ một số sinh vật như tảo bẹ,tôm và động vật thân mềm sẽ xâm chiếm vùng biển châu Nam Cực và gây nguy hiểm lớn cho chuỗi thức ăn và hệ sinh thái mong manh. Nguy cơ nguồn thức ăn thay đổi có thể ảnh hưởng đến số lượng chim cánh cụt,từ đó ảnh hưởng đến tính đa dạng sinh học của toàn bộ khu vực.

Nhóm nghiên cứu đã phân tích những chi tiết nhỏ này thông qua siêu máy tính nhanh nhất của Australia,GADI,sau đó mô phỏng các dòng hải lưu và những thay đổi về khí hậu. Mô hình kết hợp sự thay đổi về kiểu gió mùa,lượng nước mặn hấp thụ và điều kiện gió khí quyển khác để xác định xem băng tan tác động thế nào đến sự lưu thông của đại dương. Kết quả,họ nhận thấy lượng lớn nước ngọt từ băng tan làm giảm độ mặn đại dương,làm suy yếu quá trình thúc đẩy nước lạnh,đặc chìm xuống và lưu thông - cơ chế chính tạo nên sức mạnh của ACC.

Nhóm nhà khoa học tin rằng cần thực hiện nhiều công việc hơn nữa,ví dụ lập mô hình khí hậu và mô phỏng hoạt họa,để xem xét toàn bộ tác động làm chậm ACC mà biến đổi khí hậu gây ra. "Các mô hình đại dương trước đây không thể giải quyết thỏa đáng những quá trình quy mô nhỏ kiểm soát cường độ hải lưu. Mô hình mới giải quyết chúng và cho thấy cơ chế có thể khiến ACC chậm lại trong tương lai. Tuy nhiên,cần thêm các nghiên cứu quan sát và mô hình hóa về khu vực ít được quan sát này để thấy rõ phản ứng của hải lưu trước tình trạng biến đổi khí hậu",Gayen kết luận.

Thu Thảo (Theo Interesting Engineering)